Πάμπλο Πικάσο και Μαξ Ερνστ

Αναρωτήθηκα ένα ολόκληρο απόγευμα πώς αυτή η κοινή πεταλούδα, ακινητοποιημένη για πάντα πλάι σ' ένα ξερό φύλλο, χάριζε εκείνη την ιδιαίτερη σημασία στον μικροσκοπικό πίνακα που το ίδιο πρωί θώπευα με το βλέμμα μου στο σπίτι του Πικάσο –ενώ τα αντικείμενα όπου στράφηκα στη συνέχεια, αντικείμενα που άλλωστε συγκεντρώνουν όλο το ενδιαφέρον μου, φάνταξαν φωτισμένα μ' ένα καινούργιο φως–· αναρωτήθηκα, λοιπόν, τι προκάλεσε, από την ενσωμάτωση της πεταλούδας στον πίνακα, αυτή τη μοναδική συγκίνηση που, όταν μας κυριεύει, αποδεικνύει αλάνθαστα ότι γίναμε το αντικείμενο μιας αποκάλυψης. Όσο κι αν κατ' εξοχήν στην εποχή μας, για όσους ξέρουν να βλέπουν, το έργο του Πικάσο είναι ένας τόπος που υποθάλπει αδιάκοπα το ενδεχόμενο μιας τέτοιας αποκάλυψης, θα ήταν καλό, για να μη χάσει αυτό το έργο τίποτε από την αίσθηση της αναγκαιότητας, της αρμονίας και της δύναμής του, να σταθούμε έκθαμβοι για μια στιγμή μπροστά σ' αυτές τις σελαγίζουσες και τραγουδιστές κηλίδες μες απ' τις οποίες το λαμπρό ποτάμι μάς μηνά ότι έστησε ένα εμπόδιο και τώρα το υπερπηδά. Τι εξαίσιο, τι σαγηνευτικό ρεύμα!

Αντρέ Μπρετόν